Obserwatorium Astronomiczne Wydziału Fizyki Uniwersytetu w Białymstoku mieści się na kampusie uczelni przy ul. Ciołkowskiego 1P. 
Obiekt ma status Laboratorium i 
znajduje się na szczycie 6-piętrowego budynku, mającego formę oryginalnej wieży, doskonale wpisującej się w przestrzeń kampusu UwB. Merytoryczną opiekę nad Obserwatorium sprawują pracownicy Wydziału Fizyki Uniwersytetu w Białymstoku.

Głównym instrumentem obserwacyjnym Obserwatorium jest teleskop ASA 600 o średnicy lustra wynoszącej 60 cm i ogniskowej 4,2 m.
Sprzęt znajduje się pod zautomatyzowaną kopułą o średnicy 5.5 m, wyprodukowaną przez polską firmę ScopeDome.
To profesjonalny i jedyny, jak do tej pory, teleskop firmy ASA Astrosysteme GmbH z Austrii, zainstalowany w naszym kraju.
Duże, kwarcowe zwierciadło główne ASA 600, czyni go jednym z większych polskich teleskopów badawczo-edukacyjnych.

Konstrukcja optyczna teleskopu to znakomity układ Ritchey-Chrétiena (RC), z bardzo dobrą korekcją wad optycznych.
Największe teleskopy badawcze świata posiadają optykę opartą właśnie o system RC - np Teleskop Hubble'a lub 10-m Teleskopy Keck'a.
Ażurowy tubus teleskopu wykonany został z włókna węglowego, co zapewniło jego niezwykłą sztywność, stabilność i małą masę własną. 

Współrzędne piera teleskopu głównego:  53º06′32.275″ N , 23º09′21.171″ E ,   h = 176.06 m npm
Pomiaru dokonano 6 lutego 2025 r. przy pomocy geodezyjnego odbiornika RTK, GNSS Stonex S900A, z błędem nie przekraczającym 2 cm.


  • 1985-1986 r. - z inicjatywy mgr Andrzeja Branickiego, na dachu akademika "Kujonek" przy ul. Krakowskiej 9 A, powstaje pracowna astronomiczna Instytutu Fizyki Filii Uniwersytetu WarszawskiegoW latach 1983-1986 doc. Święcki pełnił funkcję zastępcy prorektora UW do spraw Filii w Białymstoku. Wielką zasługą doc. Święckiego była pomoc i wsparcie finansowe przy budowie tego obserwatorium.
  • Pierwszym optycznym wyposażeniem były dwie lunety Zeiss'a 100/1000 mm i teleskop zwierciadlany Meniscas 150/2250 mm. Dzięki staraniom prof. Bohdana Paczyńskiego (Uniwersytet w Princeton, USA) oraz ofiarności astronomów zagranicznych, a szczególnie prof.  Martina V. Zombecka (Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics, Cambridge, USA), pracownia została wyposażona w katalogi gwiazd i obiektów niegwiazdowych oraz w atlasy nieba.
  • 2000 r. - zakup 30-cm teleskopu "MEADE LX 200" (dzięki staraniom prof. Andrzeja Maziewskiego, UwB). Od tej chwili jest to główny instrument obserwacyjny placówki. Teleskop MADE LX200/12" został wyposażony w kamerę CCD „Pictor 416 XTE”, którą Obserwatorium otrzymało w darze od profesora Bohdana Paczyńskiego.
  • 24.02.2016 r. - Uchwała Senatu UwB nr 1840 w sprawie realizacji inwestycji pn. „Budowa Obserwatorium Astronomicznego z Planetarium i Parkiem Doświadczeń w Kampusie Uniwersytetu w Białymstoku".
  • 12.04.2016 r. - wizyta robocza architekta prof. Marka Budzyńskiego na terenie przyszłej budowy Obserwatorium Astronomicznego. 
  • 14.04.2016 r. - przeniesienie sprzętu obserwacyjnego z ul. Krakowskij 9A na Kampus przy ul. Ciołkowskiego.
  • maj 2016 r. - wyburzenie budynku przy ul. Krakowskiej 9 A, na dachu którego znajdowalo się poprzednie Obserwatorium Astronomiczne UwB.
  • 24.09.2019 r. - wmurowanie kamienia węgielnego pod budowę Obserwatorium.
  • maj 2019 do lipiec 2021 r. - budowa nowej siedziby Obserwatorium Astronomicznego na Kampusie UwB, koszt budowy 8.4 mln zł.
  • marzec 2020 r. - instalacja kopuły 5.5 m.
  • 13.07.2021 r. - instalacja głównego teleskopu ASA 600 w lokalizacji na Kampusie UwB przy ul. Ciołkowskiego.
  • 16.03.2023 r. - z inicjatywy mgr inż. Wojciecha Burzyńskiego (PTMA Białystok) przekazanie 30-cm teleskopu "MEADE LX 200" wraz z kamerą CCD „Pictor 416 XTE” dla nowo powstałego szkolnego obserwatorium przy VII LO w Białymstoku.
  • 17.11.2023 r. - otwarcie wystawy stałej "Niebo na końcu świata" - astrofotografii wykonanych przez członków Oddziału Białostockiego PTMA.
  • 01.01.2025 r. - uruchomienie nowej stony internetowej Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu w Białymstoku.

Teleskop główny ASA 600 RC:

  • lustro: 600/4200 mm , f/7, dokładność wykonania powierzchni lustra: λ/24 (ok. 23 nm, podczas gdy średnica wirusa grypy to ok. 100 nm)
  • montaż paralaktyczny: model DDM200, masa własna: 138 kg, udźwig: 200 kg, dokładność prowadzenia: 0.25", dokładność GOTO: 8"
  • sterowanie: Lenovo ThinkCentre, Intel i5 - 8265 (1.60-1.80 GHz), 8 GB RAM, SSD 240 GB

Monochromatyczna główna kamera CCD:

  • SBIG ALUMA 4040 C1, 12-bit, 16.8 Mpix, matryca: 36.8 mm x 36.8 mm, 4096 x 4096 pix, piksel: 9 μm, QE = 74%
  • autoguider: kamera CMOS - Star Chaser (SC3-LONG 1300M), 10-bit, 1.3 Mpix, 1280x1024 pixeli, piksel = 4.8 μm
  • koło filtrowe: ZWO EFW 7x50 mm
  • filtry fotometryczne Baader SLOAN/SDSS 50x50mm: u',g', r', i', z' oraz Optolong 2" Johnsona-Morgana ∅ 50 mm: U, B, V, R, I 
  • rekuktor ogniskowej 4" teleskopu głównego: 0.63x (wypadkowa ogniskowa: 2646 mm)
  • korektor krzywizny pola 4" (field flattener): 1.0x

Spektrometria:

  • spektrograf do rejestracji widm Shelyak LISA Pack PF0029, wraz z kamerami ATIK-314L+ oraz ATIK 460EX Mono

Obserwacje Słońca w paśmie Hα:

  • refraktor do obserwacji Słońca w paśmie Hα: Coronado SolarMax III ST 90/800 mm Double Stack
    wraz z okularami 12 mm, 18 mm, 25 mm, soczewką Barlowa 2x, kątówką 1.25"
  • głowica paralaktyczna iOptron CEM40 EC, maksymalna nośność: 18 kg
  • kamera PoE kolorowa 4 MPix: Sentech STC-CMC4MPOE

Obserwacje wizualne:

  • okulary 2"do obserwacji wizualnych: Tele Vue Nagler 17 mm, Tele Vue Nagler 22 mm, Tele Vue Panoptic 27 mm, Tele Vue Panoptic 41 mm
  • okulary 2" do obserwacji wizualnych: Explore Scientific 9 mm (Argon, 100°), Explore Scientific 12 mm (Argon, 92°)
  • reduktor ogniskowej 2" teleskopu systemu Ritchey-Chretien'a : Delta Optical-GSO RC 0.75x
  • telekonwerter (soczewka Barlowa): Tele Vue Powermate 2x
  • kątówka dielektryczna 90° Baader Star Diagonal 2" ClickLock - 2 szt.
  • filtr 2" zwiększajacy kontrast obrazu: Baader Neodymium Moon and Skyglow, wsp. transmisji 95%
  • filtr 2" szary ND 0.6 Baader, wsp. transmisji 25%
  • filtr 2" szary ND 0.9 Baader, wsp. transmisji 12.5%
  • okularowa siatka dyfrakcyjna 1.25" Shelyak Star Analyzer 100: 100 rys/mm
  • okularowa siatka dyfrakcyjna 1.25" Shelyak Star Analyzer 200: 200 rys/mm

Sprzet mobilny:

  • teleskop Meniscas 150/2250 mm, wraz z rewolwerem okularowym Carl Zeiss Jena: 10, 10, 16, 25, 31 mm
  • refraktor Zeiss 100/1000 mm, wraz z rewolwerem okularowym Carl Zeiss Jena: 9, 10, 16, 25, 31 mm
  • lorneta apochromatyczna APM Telescopes 120/660 mm, dwa okulary 18 mm o polu widzenia 65°, powiększenie 37 x
  • laptop ASUS ROG STRIX G15 (G 512L): Intel i7-10750 2.60 GHz, 32 GB RAM DDR4 3200 Mhz SODIMM, SSD 500 GB + 2TB Samsung Pro 990, NVIDIA GeForce GTX 1660 Ti

Astrofotografia:

  • lustrzanka DSLR Canon Ra (matryca "astronomiczna" - podwyższona czułość w paśmie )
  • obiektywy: Canon 24-200 mm f/4-6.3 IS USM oraz Canon 8-15 mm f/4 Fisheye 180°USM
  • statyw fotograficzny: Omegon Titania 600 - optymalna nośność: 6 kg, maksymalna nośność: 9 kg
  • filtry wąskopasmowe 2" Baader Narrow Band Filter : H-alpha 35 nm, H-beta CCD, O-III CCD, S-II Highspeed
  • filtr UV, HMC: 72 mm

Wyposżenie dodatkowe:

  • Stacja pogody DAVIS Vantage Pro2
  • Miernik jakości tła nieba Unihedron SQM-LE
  • kamera allsky (użyczenie na potrzeby projektu) - projekt AllSky7 Fireball Network Europe

Pracownicy Obserwatorium Astronomicznego UwB
Od prawej: prof. UwB, dr hab. Marek Nikołajuk, mgr inż. Wojciech Burzyński, mgr Ernest Głowacki.
Foto: © Piotr Duniewski - Dział Promocji UwB
  • dr hab. Marek Nikołajuk, prof. UwB - Kierownik Laboratorium

    Astrofizyka galaktyk o aktywnych jądrach i rentgenowskich układów podwójnych
    1. Akrecja na czarne dziury (supermasywne i gwiazdowe), w tym procesy promieniste oraz analiza widmowa dysków.
    2. Analiza szeregów czasowych - badanie zmienności rentgenowskich, ultrafioletowych i optycznych wspomnianych obiektów.
    3. Analiza obszarów powstawania szerokich linii emisyjnych (BELR).
    4. "Ważenie" supermasywnych czarnych dziur.
    5. Studia galaktyk Seyferta (BLS1 oraz NLS1).
    6. Studia kwazarów normalnych (QSO type 1), o słabych liniach emisyjnych (WLQ) i z szerokimi liniami absorpcyjnymi (BAL QSO).
    7. Rozerwania gwiazd, czerwonych i brązowych karłów oraz planet przez czarne dziury (TDE).
    8. Uczestnictwo w projekcie Small Size Telescope 1M (SST-1M)

      SST-1M został pierwotnie opracowany jako prototyp teleskopu Small-Sized Telescope dla Cherenkov Telescope Array, zoptymalizowany do obserwacji promieni gamma o energiach powyżej 3 TeV. Konstrukcja SST-1M opiera się na koncepcji Daviesa-Cottona z 4-metrową wielosegmentową lustrzaną czaszą złożoną z 18 sześciokątnych faset i innowacyjną kamerą z całkowicie cyfrowym systemem odczytu i wyzwalania. W przeciwieństwie do większości obecnych teleskopów Imaging Atmospheric Cherenkov, piksele kamery są oparte na technologii SiPM, co umożliwia pracę nawet przy wysokim tle nocnego nieba, co znacznie zwiększa cykl pracy teleskopu. Para teleskopów SST-1M została zbudowana w IFJ w Krakowie, a w latach 2021 i 2022 ponownie zainstalowana w Obserwatorium Ondrejov w Czechach, gdzie obecnie uruchamiane są prototypy.


  • mgr inż. Wojciech Burzyński

    Astrometria i fotometria małych ciał Układu Słonecznego

          1. Badanie pozycji, wielkości i kształtów planetoid pasa głównego MBA oraz obiektów transneptunowych TNO metodą zakryciową.
          2. Badanie planetoid zbliżających się do Ziemi - obiekty Near Earth Object / Near Earth Asteroids (NEO, NEA) oraz PHA.
          3. Astrometria i fotometria komet okresowych / nieokresowych.
          4. Zakrycia gwiazd przez Księżyc - badanie układów zakrywanych gwiazd podwójnych, poprawa teorii ruchu Księżyca.


loga_fundusze_ue__flaga_polski.jpg

Strona internetowa powstała w ramach projektu „Nowoczesny Uniwersytet dostępny dla wszystkich”
(umowa nr POWR.03.05.00-00-A007/20) realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój.

©2024 Wszystkie prawa zastrzeżone.

W ramach naszego serwisu www stosujemy pliki cookies zapisywane na urządzeniu użytkownika w celu dostosowania zachowania serwisu do indywidualnych preferencji użytkownika oraz w celach statystycznych. Użytkownik ma możliwość samodzielnej zmiany ustawień dotyczących cookies w swojej przeglądarce internetowej. Więcej informacji można znaleźć w Polityce Prywatności
Korzystając ze strony wyrażają Państwo zgodę na używanie plików cookies, zgodnie z ustawieniami przeglądarki.